วันนี้ (2 ตุลาคม) เมื่อปี ค.ศ.1187 เป็นวันที่เศาะลาฮุดดีน อัล-อัยยูบีย์หรือชื่อตามที่ตะวันตกเรียกว่าซาลาดิน นำกองทัพเข้ายึดอัลกุดส์หรือเยรูซาเล็มกลับคืน หลังจากถูกยึดครองโดยกองทัพครูเสดนานถึง 88 ปี
การทวงคืนอัลกุดส์ที่สำเร็จลุล่วงในสมัยของเศาะลาฮุดดีน ไม่ใช่การริเริ่มของเขา หากแต่เป็นภารกิจที่ได้รับตกทอดจากผู้นำมุสลิมสองท่านก่อนหน้า
ปี ค.ศ.1099 หลังพวกครูเสดบุกเข้ามายึดครองปาเลสไตน์และดินแดนตลอดชายฝั่งทะเลของซีเรียได้แล้ว โลกมุสลิมซึ่งถูกแบ่งแยกเป็นรัฐเล็กรัฐน้อยตกอยู่ในภาวะระส่ำระสาย นครรัฐอะตาเบ็คหลายแห่งในซีเรียและเอเซียไมเนอร์ยอมจับมือเป็นพันธมิตรกับพวกครูเสด ด้วยหวังว่ามันจะทำให้พวกเขาปลอดภัยจากการโจมตีของพวกครูเสด บางครั้งพวกเขาให้ความร่วมมือพวกครูเสดช่วยกำจัดรัฐเพื่อนบ้านที่เป็นศัตรูอีกด้วย
ส่วนอียิปต์ที่ปกครองโดยเคาะลีฟะห์ชีอะห์วงศ์ฟาติมิยะห์ ยอมเป็นพันธมิตรกับครูเสด โดยหวังจะให้พวกครูเสดเป็นรัฐกันชนจากรัฐซุนนี่ ความวุ่นวายที่เกิดขึ้นนี้ การทวงคืนอัลกุดส์และปาเลสไตน์จากผู้รุกรานจึงแทบจะเป็นไปไม่ได้เลยในยุคนั้น
อิมาดุดดีน ซังกี แม่ทัพเติร์ก ผู้นำแห่งรัฐอะตาเบ็คโมซูล(อิรัคตอนเหนือ)เป็นบุคคลแรกที่เคลื่อนไหวเพื่อทวงคืนปาเลสไตน์ เขารวบรวมซีเรียเป็นหนึ่งเดียว และพิชิตรัฐของพวกครูเสดแห่งแรกคือรัฐอีเดสซา(หรืออัรรูฮะห์)ทางตอนเหนือของซีเรียได้ในปี ค.ศ. 1144 กลายเป็นชัยชนะที่เลื่องลือและถูกกล่าวขานไปทั่วโลกอิสลาม จุดประกายความหวังว่าเขาจะสามารถยึดอัลกุดส์คืนมา แต่ก่อนที่จะทำสำเร็จ เขากลับถูกลอบสังหารด้วยน้ำมือของมุสลิมด้วยกันเอง ซีเรียแตกออกเป็นรัฐเล็กรัฐน้อยอีกครั้ง
ต่อมา ลูกชายของเขาคือนูรุดดีน ได้สืบทอดเจตนารมณ์ของบิดาด้วยการรวบรวมซีเรียเป็นปึกแผ่นอีกครั้ง ความระส่ำระสายทางการเมืองในอียิปต์ เปิดโอกาสให้นูรุดดินเข้าไปแทรกแซงโดยการส่งแม่ทัพคู่ใจชื่อซีรกูฮ์นำทัพไปช่วยอียิปต์ ป้องกันไม่ให้พวกครูเสดบุก ซีรกูฮ์นำหลานที่ชื่อเศาะลาฮุดดินร่วมทัพไปด้วย นั่นคือจุดเริ่มต้นที่ทำให้เศาะลาฮุดดินล้มล้างอำนาจของเคาลีฟะห์ชีอะห์วงศ์ฟาติมิยะห์และได้ปกครองอียิปต์ในเวลาต่อมา
เมื่อนูรุดดินเสียชีวิตในปี ค.ศ. 1174 เศาะลาฮุดดินจึงได้ปกครองทั้งอียิปต์และซีเรีย เขาใช้เวลาที่เหลือรวบอำนาจของรัฐมุสลิมเล็กๆที่ยังเหลืออยู่ เพื่อให้แน่ใจว่ารัฐเหล่านั้นจะไม่มาแทงข้างหลัง เหมือนกับสิ่งที่เกิดขึ้นกับผู้นำคนก่อนๆ หลังจากนั้น เขาจึงนำทัพเพื่อพิชิตอัลกุดส์และปาเลสไตน์คืนจากพวกครูเสดต่อไป
ผู้นำอย่างอิมาดุดดิน นูรุดดีน ตลอดจนมาถึงเศาะลาฮุดดีน ใช้เวลาหลายสิบปีกว่าจะสร้างเอกภาพให้เกิดขึ้นกับโลกอิสลามได้ หลังภารกิจอันยิ่งใหญ่นั้นบรรลุผลแล้ว เศาะลาฮุดดินก็ใช้เวลาแค่ไม่กี่เดือนในการพิชิตอัลกุดส์หรือเยรูซาเลมคืนจากพวกครูเสด
ภาพจากเพ็จ mughal imperial archives